Pranayama to nie tylko sposób na uspokojenie umysłu, ale również potężne narzędzie do oczyszczenia ciała, zwiększenia energii i poprawy ogólnego samopoczucia. Stanowi ona integralną część jogi, szczególnie w Ashtanga Vinyasa Jodze. Zapraszam Cię do lektury, aby dowiedzieć się, jaka jest rola pranayamy oraz jakie korzyści płyną z jej regularnej praktyki.
Czym jest pranayama?
Pranayama to sanskryckie słowo składające się z dwóch części:
- „prana” oznaczającego życiową energię lub oddech
- „ayama” oznaczającego kontrolę lub przedłużenie.
W praktyce pranayama odnosi się do różnych technik oddechowych, które mają na celu regulowanie przepływu prany w ciele. Jest to czwarty z ośmiu członów ashtanga jogi, opisanych przez Patanjalego w “Jogasutrach”.
Rola pranayamy w jodze
Pranayama pełni kluczową rolę w praktyce jogi. Oto jej główne funkcje:
1. Regulacja energii
Pranayama pomaga w kontrolowaniu prany – życiowej energii, która przepływa przez nasze ciało. Poprzez odpowiednie techniki oddechowe możesz zwiększyć swoją energię, poprawić koncentrację i osiągnąć lepszą równowagę psychiczną i emocjonalną.
2. Oczyszczanie ciała
Pranayama działa oczyszczająco na system oddechowy i krwionośny. Regularna praktyka pomaga usunąć toksyny z twojego ciała, poprawia krążenie i wspomaga funkcje organów wewnętrznych.
3. Uspokojenie umysłu
Techniki oddechowe pomagają w uspokojeniu umysłu, redukcji stresu i lęku. Poprzez świadome oddychanie możesz wprowadzić ciało i umysł w stan głębokiego relaksu.
4. Przygotowanie do medytacji
Pranayama przygotowuje twoje ciało i umysł do głębszych praktyk medytacyjnych. Poprzez kontrolowanie oddechu, możesz łatwiej osiągnąć stan skupienia i wewnętrznego spokoju.
Korzyści z praktyki pranayamy
Regularna praktyka pranayamy przynosi liczne korzyści, zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym.
Oto niektóre z nich:
- poprawia funkcje układu oddechowego – pranayama wzmacnia płuca, zwiększa pojemność oddechową i poprawia efektywność wymiany gazowej; to z kolei wspiera twoją wytrzymałość i wydolność fizyczną
- zwiększa energię i witalność – kontrolowane oddychanie pomoże Ci w zwiększeniu poziomu energii i witalności; pranayama stymuluje system nerwowy i dodaje Ci siły do codziennych wyzwań
- redukuje stres i lęk – techniki oddechowe pomagają również w obniżeniu poziomu kortyzolu – hormonu stresu, co prowadzi do zmniejszenia napięcia i lęku. Regularna praktyka pranayamy przyniesie Ci uczucie spokoju i równowagi
- poprawia koncentrację i jasność umysłu – pranayama wspiera funkcje kognitywne, poprawia koncentrację i jasność umysłu. Poprzez uspokojenie układu nerwowego, dana technika oddechowa pomaga w lepszym skupieniu się na zadaniach i medytacji
- oczyszcza i usuwa toksyny – pranayama wspomaga procesy detoksykacyjne twojego organizmu, usuwając zanieczyszczenia i toksyny z krwi oraz tkanek. Zapamiętaj – techniki oddechowe pomagają w oczyszczeniu systemu energetycznego ciała.
Popularne techniki pranayamy
W systemie Ashtanga Vinyasa Jogi praktykowane są różne techniki pranayamy.
Najpopularniejsze z nich:
1. Ujjayi Pranayama
Znana również jako „oddech zwycięzcy”, jest podstawową techniką oddechową w Ashtanga Vinyasa Jodze. Charakteryzuje się delikatnym szumem wytwarzanym podczas wdechu i wydechu, co pomaga w koncentracji i uspokojeniu umysłu.
2. Nadi Śodhana (naprzemienne oddychanie nosowe)
Technika ta polega na naprzemiennym oddychaniu przez jedną i drugą dziurkę nosa. Nadi Śodhana pomaga w oczyszczeniu kanałów energetycznych (nadis) i zrównoważeniu energii w ciele.
3. Kapalabhati
Znana jako „oddech ognia”. Kapalabhati jest techniką energiczną i rozgrzewającą, która polega na szybkim, rytmicznym wydychaniu powietrza. Pomaga w oczyszczeniu układu oddechowego i zwiększeniu energii.
4. Bhramari
Nazywana również “oddechem pszczoły”. Technika ta polega na wydawaniu dźwięku przypominającego brzęczenie pszczoły podczas wydechu. Bhramari działa uspokajająco na układ nerwowy i pomaga w redukcji stresu i lęku.
Jak rozpocząć praktykę pranayamy?
Jeśli jesteś na początku drogi w praktykowaniu pranayamy, poniżej podaję kilka wskazówek, które mogą być dla Ciebie pomocne:
- wybierz spokojne miejsce, gdzie nikt nie będzie Ci przeszkadzał; może to być zaciszne miejsce w domu, park lub plaża
- usiądź w wygodnej pozycji z wyprostowanym kręgosłupem; może to być pozycja lotosu (padmasana), pozycja łatwa (sukhasana) lub na krześle, jeśli nie jesteś w stanie siedzieć na podłodze
- pranayamę rozpocznij od kilku głębokich, świadomych oddechów, aby zrelaksować ciało i umysł; skoncentruj się na oddechu i poczuj, jak powietrze przepływa przez Twoje ciało
- praktykę pranayamy zacznij od prostych technik, takich jak ujjayi czy nadi śodhana; wraz z nabywanym doświadczeniem możesz wprowadzać bardziej zaawansowane techniki
- kluczem do sukcesu w pranayamie jest regularna praktyka; postaraj się poświęcić kilka minut dziennie na ćwiczenia oddechowe.
Zasady bezpiecznej praktyki pranayamy
Podczas praktyki pranayamy ważne jest, aby pamiętać o kilku istotnych zasadach, które zapewnią Tobie bezpieczne i skuteczne ćwiczenia.
- Stopniowo zwiększaj intensywność
Zacznij od prostych technik i stopniowo zwiększaj intensywność oraz czas trwania praktyki. Unikaj forsowania ciała i umysłu.
- Słuchaj swojego ciała
Bądź uważna, uważny na sygnały płynące z twojego ciała. Jeśli poczujesz zawroty głowy, dyskomfort lub duszność zdecydowanie przerwij ćwiczenie i wróć do naturalnego oddychania.
- Konsultacja z instruktorem
Jeśli masz jakiekolwiek problemy zdrowotne, skonsultuj się z doświadczonym instruktorem jogi lub lekarzem przed rozpoczęciem praktyki pranayamy.
- Unikaj pranayamy po posiłkach
Najlepszy czas na pranayamę to poranek na czczo lub kilka godzin po posiłku. Praktyka zaraz po jedzeniu może powodować dyskomfort.
- Spokojne i głębokie oddychanie
Staraj się oddychać spokojnie i głęboko, unikając napięcia i szarpanych oddechów. Pranayama powinna przynosić uczucie spokoju i relaksu.
Pranayama a zdrowie psychiczne
Pranayama ma ogromny wpływ na zdrowie psychiczne. Techniki oddechowe mogą pomóc w radzeniu sobie z codziennym stresem, lękiem i depresją. Praktykując regularnie pranayamę:
- zredukujesz stres – pranayama aktywuje układ przywspółczulny, który odpowiada za relaksację; to pomaga w redukcji poziomu kortyzolu i innych hormonów stresu
- poprawisz nastrój – techniki oddechowe zwiększają poziom tlenu w mózgu, co może poprawić twój nastrój i uczucie ogólnego zadowolenia
- wzmocnisz koncentrację – poprzez uspokojenie twojego umysłu, pranayama pomaga w lepszym skupieniu się na zadaniach i poprawia funkcje kognitywne.
Pranayama w codziennym życiu
Pranayama to nie tylko praktyka na macie. Możesz wprowadzać jej elementy do swojego codziennego życia, aby czerpać z niej korzyści w różnych sytuacjach:
- kilka minut pranayamy zaraz po przebudzeniu może dać Ci energię i pozytywne nastawienie na cały dzień
- krótkie sesje oddechowe w ciągu dnia, podczas przerwy w pracy mogą pomóc w redukcji napięcia i poprawie koncentracji
- pranayama przed snem może pomóc w wyciszeniu twojego umysłu i przygotowaniu ciała do głębokiego, regenerującego snu.
Podsumowanie
Pranayama jest niesamowitym narzędziem, które może wzbogacić Twoją praktykę jogi i poprawić jakość życia. Poprzez kontrolowanie oddechu możesz osiągnąć lepszą równowagę psychiczną, fizyczną i emocjonalną. Pranayama oczyszcza ciało, uspokaja umysł i przygotowuje Cię do głębszych praktyk medytacyjnych. Niezależnie od tego, czy jesteś nowicjuszem, czy osobą doświadczoną, pranayama oferuje nieocenione korzyści, które warto odkrywać i rozwijać.
Mam nadzieję, że zainspirowałam Cię do włączenia pranayamy do swojej codziennej praktyki. Pamiętaj – oddychanie to życie, a kontrola oddechu to kontrola życia ❤️
W dniach 24-27 października 2024 zapraszam Cię do Akademii Ruchu na niecodzienne spotkanie Yoga Therapy z Manju P. Jois. Będzie to czas podczas którego skupimy się na terapeutycznych i zdrowotnych aspektach Ashtanga Jogi.
